Kun je polderen in een politiek versplinterd landschap? We willen wel, zeiden MKB-Nederland en FNV tegen elkaar, tijdens de presentatie van de resultaten van het Voorzittersonderszoek 2019. De sociale partners willen wel, maar kan het nog wel? Tijd om ook eens naar naar de derde partner te kijken die onontbeerlijk is voor elk poldersucces, namelijk de overheid. Matcht het poldermodel nog wel bij de politieke werkelijkheid?

De trends werken niet mee voor een model dat gebaseerd is op niet-politiek gedomineerde afspraken tussen de overheid en heren en dames uit de toppen van maatschappelijke organisaties. Zowel Leendert Jan Visser, directeur van MKB-Nederland, Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland en Han Busker, voorzitter FNV schetsen de relevante trends voor de polder:

• Politieke versplintering maakt lobby en polderen in elk geval ingewikkeld. Je moet met steeds meer partijen goede relaties hebben (Visser) terwijl de achterban erop rekent  dat de wereld bij de volgende verkiezingen beter wordt (Busker);
• De polder vraagt enige politieke stabiliteit, anders kun je geen meters maken (Busker);
• De regie is bij de kamer, niet meer bij het kabinet (Visser);
• Steeds meer diversiteit in de ledenkring en achterban. Hoewel je van buitenaf nog kunt denken dat oudere mannen oververtegenwoordigd zijn in de achterbannen, de politieke diversiteit bij FNV-leden is even groot als in de rest van Nederland (Busker) en de belangenverschillen tussen leden worden groter (Visser en Busker).
• De Haagse kaasstolp is voor de achterban niet herkenbaar (Vonhof).

Tijd voor een nieuwe polder?
De polder werkt nog wel op de plekken verder van Den Haag, zoals aan de cao-tafels. Misschien omdat het dan gaat om concrete onderhandelingen tussen direct belanghebbenden, zonder politieke bemoeienis. Maar in Den Haag werkt het poldermodel niet (meer). Ook nieuwere varianten, zoals de klimaattafels, slaan politiek niet aan. De politiek legt de door de maatschappelijke organisaties bereikte akkoorden naast zich neer en de verschillende organisaties gaan toch opnieuw de lobby in voor hun deelbelang. Bottom-up belangenbehartiging domineert steeds meer – en dat geldt voor alle belangenverenigingen in Nederland, volgens het Voorzittersonderzoek 2019.  Dat vraagt om een heel nieuw poldermodel.