Heffing van btw over subsidies en contributie blijft een terugkerend thema bij verenigingen. De trend om prestaties te formuleren bij subsidies leidt bijvoorbeeld eerder tot btw-plicht. Hoe zit het precies?

Voor beide typen inkomsten - contributie en subsidie-  geldt dat zij belast met btw kunnen zijn en voor beide wordt vaak te snel aangenomen dat dit niet het geval is. Veelal blijkt pas achteraf dat btw verschuldigd was, met een correctie door de Belastingdienst tot gevolg. Een korte toelichting op wanneer btw-heffing aan de orde kan zijn bij subsidies en contributie.

Subsidie- en contributieontvangsten in de btw
Btw is een belasting die verschuldigd is wanneer prestaties worden verricht tegen vergoeding. Deze prestatie kan het verrichten van een dienst zijn of het leveren van goederen, in ruil voor een betaling of ruilprestatie. Ook een subsidie of contributie kan worden aangemerkt als de vergoeding voor verrichte prestaties. Dat is het geval als die subsidie of contributie feitelijk de betaling voor een prestatie vormt; een vraagstuk waar menig rechter zich al over heeft mogen buigen. 

Subsidie
Er zijn veel verschillende varianten subsidies te onderkennen. Een subsidie vanuit een rijksregeling, dan wel een bijdrage van een landelijk fonds zal doorgaans niet btw belast zijn. Bijdragen die ‘op maat’ worden verstrekt zullen daarentegen eerder als betaling voor een prestatie worden aangemerkt. Of dit het geval is, moet van geval tot geval worden vastgesteld. 
Zo zal een subsidie die een vereniging ontvangt om de prijs van een dienst of goed voor haar leden te verlagen, doorgaans belast zijn met btw. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een gemeente een vast bedrag, dan wel een bedrag per toegangskaartje betaalt, zodat de toegangskaarten voor een evenement goedkoper worden. Indien duidelijk is dat de ondernemer in ruil voor het krijgen van de subsidie het evenement organiseert of de prijs verlaagt, en de bezoekers of ontvangers van het evenement voordeel hebben van de subsidie, is de subsidie in principe belast met btw. 
Is daarentegen sprake van een vereniging die een bijdrage ontvangt voor een exploitatietekort – stel: als ‘waarderingssubsidie’ –, dan kan die betaling niet als vergoeding voor een prestatie worden gezien. In die gevallen is geen btw over de ontvangen vergoeding verschuldigd. 

Prestatiecriteria
De tendens is dat subsidieverstrekkers meer en meer prestatiecriteria stellen aan de subsidieverlening. Te denken valt daarbij aan aantallen bezoekers of aantal bereikte ouderen of jongeren. Met het toenemen van het aantal prestatiecriteria door de subsidieverstrekker, neemt het risico op btw-heffing toe. Als de subsidieverstrekker concreet verlangt dat in ruil voor de subsidie specifieke doelstellingen worden gehaald, kan btw verschuldigd zijn. Dit is al sneller het geval dan menig subsidieontvanger zal vermoeden. 
Een subsidie die een gemeente verleent om een gemeentelijke accommodatie te exploiteren, zal in principe tot btw-heffing leiden. Daarbij valt te denken aan de vereniging die – tegenover de subsidie – het lokale museum, de sporthal of het dorpscentrum exploiteert. 
De gemeente heeft hierbij een concreet belang dat de subsidieontvanger behartigt. Zoals ook in rechtspraak wordt bevestigd, zal btw-heffing hierbij aan de orde zijn.

Contributie – what is in it for me
Ook voor contributie-inkomsten is de vraag te stellen of en in welke mate zij nu de vergoeding voor een prestatie vormen. Aangezien deze inkomsten veelal een groot deel van de inkomsten van een vereniging vertegenwoordigen, is het materieel belang groot. Net als bij subsidie-inkomsten is de vraag of de leden een tegenprestatie ontvangen voor het betalen van de contributie. 
Voor veel verenigingen blijkt dat een deel van de contributie wordt betaald voor het verkrijgen van een tijdschrift. Het feit dat iedereen die contributie betaalt een tijdschrift ontvangt, en dat wie geen contributie betaalt ook geen tijdschrift ontvangt, heeft voor de btw-regelgeving tot gevolg dat de contributie (deels) belast is.
Het genot van een tijdschrift is concreet en zodoende is eenvoudig vast te stellen of btw-heffing aan de orde is. Voor andere activiteiten ligt dit veelal genuanceerder. Te denken valt aan algemene vertegenwoordiging van een branche of belangengroepering. Aangezien ook het belang van niet-leden wordt gediend, heeft de contributie blijkbaar geen rechtstreekse betrekking op die belangenbehartiging. In voorkomend geval zal een contributie nauwkeurig ontleed moeten worden om vast te stellen of en hoeveel van de contributie nu eigenlijk belast met btw behoort te worden.

Recht op aftrek van btw
De verplichting om al dan niet btw te berekenen over subsidies en contributies heeft ook een keerzijde met betrekking tot de btw op gemaakte kosten. Het recht om btw over gemaakte kosten terug te vragen kan worden ingeperkt indien de inkomsten van een vereniging niet belast zijn. Het is hierbij belangrijk om te beseffen dat in ieder geval geen recht op aftrek van btw bestaat als een vereniging niet btw-plichtig is. 
Een vereniging kan de btw op gemaakte kosten in aftrek nemen voor zover deze zijn toe te rekenen aan een belaste activiteit. Indien een evenement wordt georganiseerd waarvoor een btw-belaste subsidie wordt ontvangen, kan dit tot gevolg hebben dat meer btw op de gemaakte kosten in aftrek kan worden gebracht. Dat wordt nog versterkt wanneer de subsidieverstrekker de verschuldigde btw kan terugvragen en de btw dus geen kostenpost vormt.
Dit geldt vergelijkbaar voor een contributie. Voor zover bijvoorbeeld de contributie betrekking heeft op het verengingsblad kan ook de btw op bijvoorbeeld de drukkosten en benodigde ICT in aftrek worden genomen. Veelal zal dan 6% btw moeten worden afgedragen terwijl 21% btw op drukkosten en ICT kan worden verrekend.

Risico’s en mogelijkheden
Kortom, de verschuldigdheid van btw over met name subsidies en contributies blijft een aandachtspunt voor verenigingen. Dit geldt niet alleen voor de verschuldigdheid van btw over de ontvangen gelden, maar ook voor de aftrek van btw op de gemaakte kosten. In voorkomend geval kan dat zelfs nog een voordeel met zich brengen. 

Sander van Kreijl is senior advisor bij Mazars, www.mazars.nl

foto Jason Eppink